Çin'in mega projesi durdu, evrenin yüzde 95'ini Avrupa keşfedebilir

[Dünyadan Haberler]

Çin'in dünyanın en büyük parçacık hızlandırıcısını inşa etme planı askıya alındı. CERN fizik laboratuvarı, bunun Avrupa için bir fırsat olduğuna dikkat çekiyor.

İsviçre'deki CERN fizik laboratuvarı, Çin’in büyük parçacık hızlandırıcı projesini askıya alma kararının, Avrupa’nın rakip planının hayata geçirilmesi için bir fırsat sunduğuna inanıyor.



Çin, 10 yıl önce 100 kilometre uzunluğuyla dünyanın en büyük parçacık hızlandırıcısı olacak Dairesel Elektron-Pozitron Çarpıştırıcısı’nı (CEPC) inşa etme niyetini açıklamıştı. Ancak CERN Genel Direktörü Fabiola Gianotti, yakın zamanda yapılan bir basın toplantısında Pekin’in projeyi son dönemde askıya aldığını söyledi.



Çin’in CEPC'si şu anda dünyanın en büyük parçacık hızlandırıcısı olan ve parçacıkları olağanüstü hızlarda birbirine çarpıştıran CERN’in Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’ndan (LHC) çok daha büyük olacaktı.



"TANRI PARÇACIĞI" DİYE BİLİNİYOR



Fransa ile İsviçre sınırı altında yaklaşık 100 derinlikte bulunan 27 kilometrelik proton çarpıştırma halkası, diğer birçok çalışmanın yanı sıra Higgs bozonunun varlığının kanıtlanmasında kullanıldı.



“Tanrı parçacığı” olarak da adlandırılan bu parçacığın 2012’de keşfi, parçacıkların kütleyi nasıl kazandığına dair bilimsel anlayışı genişletti.



Merkezi Cenevre yakınlarında yine sınır hattında bulunan Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü CERN, evrenin neden oluştuğunu ve nasıl işlediğini çözmeyi amaçlıyor. LHC’nin yaklaşık 2040 yılına kadar görev süresini tamamlaması bekleniyor ve CERN, bilimin sınırlarını zorlamaya devam edebilmek için çok daha büyük bir çarpıştırıcı inşa etmeyi değerlendiriyor.



KARANLIK MADDENİN PEŞİNDELER



Planlanan Geleceğin Dairesel Çarpıştırıcısı (FCC), 91 kilometre çevre uzunluğuna ve ortalama 200 metre derinliğe sahip bir halka olacak.



Bilim insanlarına göre yıldızlar, gazlar, toz, gezegenler ve üzerlerindeki her şey dâhil olmak üzere bildiğimiz sıradan madde, evrenin yalnızca yüzde 5’ini oluşturuyor. FCC, evrenin enerji ve maddesinin geri kalan yüzde 95’inin, yani henüz doğrudan gözlemlenememiş olan karanlık madde ve karanlık enerjinin ne olduğunu ortaya çıkarmayı hedefliyor.



Yaklaşık 17 milyar dolara mal olması beklenen dev proje, henüz CERN’in 25 üye ülkesinden onay almadı.